این فرآوردهها برای درمانکوتاه مدت یبوست مصرف میشوند.
سنوزیدهای B و A توسطباکتریهای روده بزرگ متابولیزه شده وتبدیل بهمشتقات فعال Rhein - anthroneمیگردند. این ترکیبات موجب تحریک وافزایش حرکات پریستالتیک روده و درنتیجه کاهش جذب آب و الکترولیتها شده وهمچنین ترشح مایعات در روده بزرگ را ازطریق تحریک ترشح فعال کلراید و مخاطافزایش میدهند. اثرات فوق احتمالا ناشیاز افزایش بیوسنتز و آزادسازیپروستاگلاندینها است. روغنهای فرارموجود در گشنیز و زیره (موجود دربعضی از این فراودهها) بهعلت داشتناثرات آنتی اسپاسمودیک مانع ایجاد درد وکرامپ شکمی ناشی از مصرف سنامیگردد. اجزاء فرآوردهها: C-Lax: حاوی 600 میلیگرم برگ سنا (Cassia obovata)(معادل 15 میلیگرمسنوزید B) و 100 میلیگرم دانه گشنیز (Coriandrum sativum)میباشد. Herbilax: حاوی 290 میلی گرم پودربرگ سنا (Cassia acutifolia) (معادل 2/5%سنوزید A و B) میباشد. Senalin: از مخلوط گیاهان زیر تشکیلشده است: 1. برگ سنا50% Cassia angustifolia 2. دانه زیره سبز25% Cuminum cyminum 3. گل سرخ25% Rosa damascena Senalin 7.5: حاوی: 1. عصاره خشک برگ و میوه سنا34/2% Cassia obovta 2. پودر گلبرگ گل سرخ15/1% Rosa damascena 3. اسانس رازیانه0/45% Foeniculum vulgare Sennamed: از عصاره خشک الکلی برگسنا (Cassia angustifolia) (معادل 9میلیگرم سنوزید B و A) تهیه شده است. مواد موثره: هیدروکسی آنتراسن گلیکوزیدها (سنوزیدA و B) و روغنهای فرار (نظیر لینالول،کوریاندرول، کومینالدئید و سیترال).
این فرآوردهها مانندسایر ملینها در بیماران مبتلا بهتنگی وانسداد روده و ایلئوم، دردهای شکمیناشناخته، خونریزی رکتوم با علتنامشخص، بیماریهای التهابی روده وآپاندیسیت نباید مصرف شود.
1 ـ استفاده طولانی مدت ازملینهای آنتراکینونی ایجاد وابستگیمینماید. 2 ـ بهعلت احتمال ترشح مشتقاتآنتراکینون در شیرمادر، مصرف اینفرآورده در دوران شیردهی توصیهنمیگردد. 3 ـ دفع کلیوی ترکیبات آنتراکینونی موجبتغییررنگ ادرار (زرد قهوهای بهقرمز)همراه با افزایش pH آن میگردد. 4 ـ مصرف این فرآوردهها در دورانبارداری، تنها هنگامی توصیه میگردد کهرژیم غذایی مناسب و ملینهای فیبریموثر واقع نشدهاند. 5 ـ ملینها در خردسالان (تا سن 6 سال)بجز با دستور پزشک نباید مصرف شوند.
مصرف سنا ایجاد درد وکرامپهای شکمی مینماید ولیفراوردههای حاوی دانه گشنیز و یا زیرهاحتمالا این عارضه را ایجاد نمینمایند. مصرف طولانی مدت و دوزهای بالای اینفرآوردهها موجب از بین رفتن کاراییرودهها، اسهال و از دست دادن آب والکترولیتها (بهویژه پتاسیم)، آلبومینوریو هماتوری میگردد. مقادیر زیاد سناممکن است ایجاد نفریت نماید. در افرادیکه بهمدت طولانی از ملینهای آنتراکینونیاستفاده نمودهاند، پیگمانتاسیون ملانوتیکمخاط روده (Melanosis coli) مشاهده شدهاست. البته 12 ـ 4 ماه پس از قطع مصرفدارو این عارضه از بین خواهد رفت.
1 ـ باتوجه بهاینکه اثراتسنا 10 ـ 8 ساعت پس از مصرف آن ظاهرمیگردد، بهتر است این فرآوردهها درهنگام خواب مصرف شوند. 2 ـ مصرف حداقل 8 ـ 6 لیوان آب در روزبرای کمک بهنرم شدن مدفوع و جلوگیریاز کاهش آب بدن بیمار ضروری است. اینامر بهعلت خروج حجم زیادی از آب بامدفوع اهمیت دارد.
C-Lax: بهعنوان ملین دربزرگسالان، 2 ـ 1 قرص در روز و درکودکان بالاتر از 6 سال، 1 ـ 0/5 قرص طبقدستور پزشک بهعنوان مسهل: 3 ـ 2 قرصیکجا قبل از خواب. Herbilax: به عنوان ملین در بزرگسالان 2کپسول در روز و در کودکان بالاتر از 6سال 1 کپسول در روز. برای تخلیه معده10 کپسول یکجا با دو لیوان آب. Sennamed: بزرگسالان: 2 ـ 1 قرص و درکودکان 12 ـ 6 سال یک قرص هنگام خوابمصرف شود. Senalin: یک قاشق غذاخوری از مخلوطسنالین را در یک لیوان آب جوش ریخته وپس از نیم ساعت آن را صاف نموده قبل ازصبحانه مصرف میشود. برای اجابتمزاج و تخلیه سریع رودهها تا دو برابرمقدار فوق را میتوان مصرف نمود. Senalin 7.5: به عنوان ملین دربزرگسالان 4 ـ 1 قرص و در کودکان بالاتراز 6 سال 2 ـ 1 قرص در روز.
این داروها بهدلیلتغییر رنگ و افزایش pH ادرار ممکن استبا آزمایشهای تشخیصی (مانند تعیینمیزان اوروبیلینوژن ادرار و تعیین میزاناستروژن بهروش کوبر) تداخل نمایند.فراوردههای حاوی سنا با داروهای پایینآورنده پتاسیم خون مانند مدرهایتیازیدی، آدرنوکورتیکوستروئیدها، ریشهشیرین بیان و گلیکوزیدهای قلبی تداخلاثر داشته و احتمالا ایجاد اختلالات قلبی وعصبی ـ عضلانی مینمایند.
C-Lax: Tablet 750 mg Herbilax: Capsul 290 mg Senalin: Powder 40 g Senalin 7.5: Dragee 500 mg Sennamed: Tablet 650 mg