بیکربنات سدیم برای کنترلاسیدوزمتابولیک، بهعنوان داروی کمکیدر اسهالهای شدید (که مقدار زیادیبیکربنات از دست رفته است)، در درمانمسمومیت با داروها از جمله باربیتوراتهایا سالیسیلاتها و همچنین بهعنوانقلیائیکننده ادرار برای افزایش حلالیتسولفونامیدها و پیشگیری از تشکیلکریستال و آسیب احتمالی کلیوی مصرفمیشود. بیکربنات سدیم، برای کنترلزیادی پتاسیم خون در موارد اضطراریمصرف میشود.
دفع این دارو کلیوی است.دیاکسیدکربن ایجاد شده ناشی از داروتوسط ریهها دفع میشود.
بیکربنات سدیم غلظتبیکربنات پلاسما را افزایش داده، زیادییون هیدروژن را بافره مینماید و pHخونرا افزایش میدهد و در نتیجه تظاهراتبالینی اسیدوز را برطرف میکند. بهعنوانقلیاییکننده ادرار، این دارو دفع یونهایبیکربنات آزاد را افزایش داده و بنابراینpH ادرار را بالا میبرد.
این دارو در آلکالوزمتابولیک یا تنفسی، کاهش یون کلرور ناشیاز استفراغ یا تخلیه مداوم دستگاه گوارش وکمی کلسیم خون نباید مصرف شود.
1 ـ این دارو در موارد زیر بایدبااحتیاط مصرف شود: بیادراری یا کمادراری، حالات مرضیاحتباس سدیم همراه با خیز (مانند سیروزکبدی، نارسایی احتقانی قلب، عیب کار کلیهو توکسمی آبستنی) و زیادی فشارخون. 2 ـ از آنجا که اسیدوز متابولیک باتخلیهسدیم همراه است، بهتر است ابتدا باانفوزیون وریدی کلرورسدیم ایزوتونیک،کاهش سدیم خون را جبران نمود، مشروطبراینکه کلیهها تحت تاثیر قرار نگرفته واسیدوز نیز آنقدر شدید نباشد که سبببروز عیب کار کلیه شود. در چنینشرایطی، استفاده از محلول ایزوتونیککلرورسدیم بهتنهایی میتواند مؤثر باشدو سبب برقراری مجدد توانایی کلیه برایایجاد بیکربنات شود. 3 ـ در اسیدوز کلیوی یا اسیدوز متابولیکشدید (بهعنوان مثال در حالتی که pHخونکمتر از 7/1 است)، محلول بیکربنات سدیمهمراه با کلرورسدیم انفوزیون میشود. 4 ـ درمان دراز مدت با بیکربنات سدیمتوصیه نمیشود، زیرا خطر بروز آلکالوزمتابولیک یاافزایش بیش از حد سدیموجود دارد. 5 ـ مصرف مقادیر بیش از حد ممکن استموجب بروز کمی پتاسیم خون شود و بیماررا در معرض خطر آریتمی قلبی قرار دهد. 6 ـ تزریق سریع دارو، ممکن است موجببروز آلکالوز شدید و احتمالاتحریکپذیری زیاد یا تتانی شود.
1 ـ از آب مقطر استریلبرای تزریق، محلول تزریقی کلرورسدیم یامحلول تزریقی دکستروز 5% میتوان برایرقیق نمودن محلول بیکربنات سدیماستفاده نمود. 2 ـ محلول بیکربنات سدیم را میتوان ازراه وریدی یا پس از رقیقکردن تا حدایزوتونیک (1/5 درصد) از راه زیرجلدی،تزریق نمود. غلظت مناسب برای تزریقوریدی برحسب نیاز و وضعیت بالینیبیمار، از 1/5 درصد تا 7/5 درصد میباشد.
بهعنوان قلیاییکنندهسیستمیک در بزرگسالان و کودکانmEq/kg 1 تزریق وریدی میشود که درصورت نیاز هر 10 دقیقه mEg/kg 0/5تزریق میشود. در مواردی که درماناضطراری اسیدوز متابولیک ضرورینباشد، mEq/kg 5 ـ2 طی 8ـ4 ساعتانفوزیون وریدی میشود. بهعنوانقلیاییکننده ادرار، mEq/kg 5 ـ2 طی 8ـ4ساعت تزریق وریدی میشود.
مصرف همزمانبیکربنات سدیم با متنامین، بهعلت قلیاییشدن ادرار ناشی از بیکربنات سدیم ممکناست اثر بخشی متنامین را با مهار تبدیلاین دارو بهفرمالدئید کاهش دهد.
For Infusion: 7.5%